زندگي‌نامه
حسن يوسفي اشكوري در سال ۱۳۲۸ شمسي در اشكور از توابع شهرستان رودسر گيلان متولد شد. پس از آموزش علوم مقدماتي در سال ۱۳۴۰ به عنوان طلبه وارد حوزه علميه رودسر شد. در سال ۱۳۴۴ به حوزه علميه قم مهاجرت كرد و تا سال ۱۳۵۷ در آن حوزه به آموزش علوم اسلامي اشتغال داشت.
در اين دوران دانش‌هاي رايج در حوزه مانند ادبيات، منطق، تفسير، كلام، فلسفه، اصول و فقه را آموخت. وي افزون بر تحصيل به مطالعه و تحقيق نيز اهتمام كرد و به نويسندگي نيز پرداخت. نخستين مقاله ايشان در سال ۱۳۴۹ در "مجله دانشمند" چاپ شد و تا سال ۱۳۵۷ با آن مجله همكاري كرد.
در اين دوران نيز با نشرياتي چون "نداي حق" ( تهران )، "طلوع اسلام" (رشت)، ماهنامه "مكتب اسلام" (قم)، سالنامه"معارف جعفري" (قم)، سالنامه "نسل جوان" (قم) و سالنامه "پيام اسلام" (قم) همكاري كرد و مقالاتي در آن نشريات نوشت. دو كتاب نيز از وي چاپ شد كه در فهرست آثار خواهد آمد. از سال ۱۳۴۰ هم‌زمان با آغاز نهضت روحانيت به فعاليت‌هاي سياسي روي آورد و دو بار در سال‌هاي ۱۳۵۳ و ۱۳۵۴ بازداشت شد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، وي در نخستين دوره مجلس شوراي اسلامي به عنوان نماينده دو شهرستان شهسوار (تنكابن امروزي) و رامسر برگزيده شد. اما پس از پايان مجلس در سال ۱۳۶۳ بيشتر به فعاليت‌هاي فرهنگي و پژوهشي و قلمي روي آورد. از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ در دانشگاه علامه طباطبايي تهران به تدريس تاريخ اسلام و معارف اسلامي اشتغال داشت، ولي پس از سخنراني در مجلس ختم زنده‌ياد دكتر كاظم سامي در سال ۱۳۶۷، از تدريس در دانشگاه منع گرديد.
از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۹ به عنوان دبير هيأت تحريريه شركت سهامي انتشار فعاليت كرد. از سال ۱۳۶۴ تا كنون به عنوان نويسنده با مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي همكاري دارد و ده‌ها مقاله در مجلدات آن مجموعه نگاشته است.
از سال ۱۳۶۹ به دعوت مديريت دايره‌المعارف تشيع به عنوان ويراستار و نويسنده به آن مركز علمي پيوست و اين همكاري تا سال ۱۳۷۷ ادامه پيدا كرد. از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۰ پنج شماره‌ی گاهنامه "احياء" را با همكاري برخي از هم‌فكران منتشر كرد.
از سال ۱۳۷۱ به عنوان عضو هيأت تحريريه و عضو شوراي سردبيري مجله ايران فردا و نويسنده، با مديريت مهندس عزت‌الله سحابي، با آن مجله همكاري كرد كه تا توقيف آن مجله در سال ۱۳۷۹ ادامه يافت. افزون بر آنها، در طول سه دهه اخير، با نشريات و روزنامه‌هاي مختلف و دانشنامه‌هاي متعدد همكاري علمي و قلمي داشته است كه از جمله آنها مي‌توان به دو روزنامه كيهان و اطلاعات (در دهه شصت)، "جامعه"، "توس" (چاپ مشهد و تهران)، "نشاط"، "خرداد"، "صبح امروز"، "مناطق آزاد"، هفته نامه "آبان"، هفته نامه "مبين"، "پيام هاجر"، "هاتف"(گيلان)، "اميد زنجان"(زنجان)، "پيام هامون"(مشهد)، "عصر آزادگان"، "هم‌ميهن"، "شرق"، "كارگزاران"، "اعتماد"، "آفتاب يزد"، مجله "مدرسه"، مجله "آيين"، دانشنامه "قرآن"، و فرهنگ آثار اشاره كرد. درعين‌حال كار اصلي وي همان همكاري علمي و پژوهشي مستمر با دايره‌المعارف بزرگ اسلامي است.
در طول سه دهه وي در محافل مختلف سياسي و دانشگاهي به ايراد سخنراني پرداخته و درباره موضوعات گوناگون سخن گفته است. وي بارها به دعوت محافل مختلف ايراني و غير ايراني به برخي كشورهاي اروپايي و امريكا سفر كرده و در كنفرانس‌هاي مختلف در باب موضوعات ديني و اجتماعي به ايراد سخن پرداخته است. از جمله آنها شركت در كنفرانس برلين بود كه در آوريل ۲۰۰۰ / فروردين ماه ۱۳۷۹ رخ داد.
در پي انجام سه روزه اين كنفرانس، كه جنجال سياسي و تبليغاتي گسترده‌ای را در ايران و جهان به دنبال داشت، يوسفي اشكوري به همراه چند تن ديگر از سخنرانان ايراني كنفرانس دستگير و در دادگاه ويژه روحانيت تهران محاكمه و در دادگاه اول به اعدام محكوم شد، ولي پس از نقض آن حكم در دادگاه دوم، به هفت سال حبس محكوم شد. وي پس از گذراندن كمتر از پنج سال از دوران محكوميت، در بهمن ماه ۱۳۸۳ از زندان آزاد شد.
اتهام وي در دادگاه ارتداد بود و استناد قاضيان نيز به گفته‌ها و عقايد ايشان مبني بر تغيير پذيري احكام اجتماعي اسلام و از جمله آزادي حجاب زنان مسلمان بود. وي از آغاز تحت تأثير آموزه‌هاي نوانديشان مسلمان و به ويژه اقبال لاهوري، مهندس بازرگان، آيت‌الله طالقاني و بيش از همه دكتر علي شريعتي بوده است.
او در سال ۱۳۷۶ "دفتر پزوهش‌هاي فرهنگي دكتر علي شريعتي" را با همكاري چند تن از هم‌فكران تأسيس كرد و از آن زمان تا كنون به عنوان مسئول دفتر فعاليت مي‌كند. وي در تأسيس "بنياد فرهنگي مهندس مهدي بازرگان" نیز همكاري داشته است.
در يك دهه اخير برخي مقالات ايشان در نشريات مختلف خارجي (انگليسي، آلماني، فرانسوي، و عربي)، چاپ شده است.
در سال ۲۰۰۶ / ۱۳۸۵ كتابي تحت عنوان Islam and democracy in Iran/ Eshkevari and the quest for reform به قلم و همت دكتر زيبا ميرحسيني و ريچارد تپر به زبان انگليسي در لندن انتشار يافته كه شامل زندگي‌نامه‌ی تحليلي و فكري و گزيده‌هائي از افكار و مقالات ايشان است.
هم اكنون تدوين كتاب پانزده جلدي تاريخ ايران و اسلام را در دست تأليف دارد.
آثار چاپ‌شده و منتشرشده ايشان عبارت است از :
۱. علل جرائم و راه مبارزه با آنها سال / چاپ اول : ۱۳۵۳
۲. عدل در جهان‌بینی توحید / سال چاپ : ۱۳۵۴
۳. بت‌های شکسته تاریخ / چاپ : ۱۳۵۶
۴. مردي از كوير (با همكاري سيد رضا تقوي) / سال چاپ : ۱۳۵۶
۵. نگاهی به تاریخ صد ساله اخیر ایران ۱۲۶۸ـ۱۲۹۹ / تاریخ چاپ : ۱۳۵۸
۶. نقدی بر کتاب "شهید مطهری افشاگر توطئه" / تاریخ چاپ اول : ۱۳۶۴
۷. امام صادق و مذاهب چهارگانه / نویسنده : استاد اسدحیدر / ترجمه : حسن یوسفی اشکوری / تاریخ چاپ : ۱۳۶۹
۸. ابن بادیس و الجزایر / نویسنده : محمد المیلی / ترجمه : حسن یوسفی اشکوری / تاریخ چاپ : ۱۳۷۱
۹. پیشگامان تجددگرای مسلمان در عصر جدید / نویسنده : احمد امین / ترجمه : حسن یوسفی اشکوری / تاریخ چاپ : ۱۳۷۶
۱۰. درای قافله، هفت مقاله در معرفی، زندگی، آثار، و افکار سید جمال‌الدین اسدآبادی / تاریخ چاپ : ۱۳۷۶
۱۱. شریعتی و نقد سنت / سال چاپ : ۱۳۷۹
۱۲. در تکاپوی آزادی، سیری در زندگی، آثار، و افکار مهندس مهدی بازرگان / جلد اول : قسمت نخست
۱۳. در تکاپوی آزادی، سیری در زندگی، آثار، و افکار مهندس مهدی بازرگان / قسمت دوم / تاریخ چاپ : ۱۳۷۹
۱۴. شریعتی، ایدئولوژی، استراتژی / سال چاپ : ۱۳۷۷
۱۵. بازخوانی قصه خلقت / سال چاپ : ۱۳۷۷
۱۶. نوگرایی دینی تاریخ / چاپ اول : ۱۳۷۸
۱۷. یاد ایام رویکردهای سیاسی در جنبش اصلاحات / تاریخ چاپ : ۱۳۷۹
۱۸. خرد در ضیافت دین تاریخ / چاپ اول : ۱۳۷۹
۱۹. تأملات تنهایی دیباچ‌هائی بر هرمونتیک تاریخ چاپ : ۱۳۸۲
۲۰. نامه‌هایی از زندان به دخترم مروری بر تاریخ دو قرن اول ایران و اسلام تاریخ چاپ اول : ۱۳۸۳
۲۱. نقد گفتمان دینی / نویسنده : نصر حامد ابوزید / مترجمان : حسن یوسفی اشکوری و محمد جواهر کلام / تاریخ چاپ : ۱۳۸۳
منبع : دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي دكتر شريعتی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ویرایش : شروین یک بار
