جهل، ترس، نفع
نویسنده : نگاهِ نو
موضوع : جهل، ترس، نفع
مروری بر مطالب
اکنون، پس از شرحِ چگونگیی پیدایشِ مالکیت، به عنوانِ "عاملِ" ایجادِ یک نظامِ طبقاتیی متشکل از دو طبقهی حاکم و محکوم، و بررسیی چگونگیی شکلگیریی سه چهرهی طبقهی حاکم در یک پروسهی تاریخی، برای ادامهی بحث، نیازمندِ شرحِ یک سهگانهی جدیدی هستیم، چون، همان طور که، در آغازِ این سلسله دروسِ شریعتیشناسی گفتم، شریعتی، همچون مربیان بزرگِ امروزی، از روشِ بهکارگیریی مثلثها، برای شرحِ مکتبِ رهاییبخشِ خویش، استفاده کرده است.
از نظرِ شریعتی، "عاملِ" اصلیی انحرافِ یک "جامعه"، از نظرِ "عاملِ اجتماعی"، چنان که با بررسیی جوامعِ گوناگونِ انسانی، آشکار شده است، پیدایشِ "مالکیت"، برپاییی "نظامِ طبقاتی"، و شکلگیریی انحصارطلبی بوده است. اما، ما شاهدِ آن هستیم که، در درونِ همین جامعه، انسانها، دو مسیرِ متضادِ انسانی و غیرِ انسانی را در پیش میگیرند. گروهی، به صفِ "هابیلیان"، میپیوندند، و گروهی، به صفِ "قابیلیان"، و این امر، حاکی از آن است که، هر "فردِ" انسانی، دارای یک "منِ" انسانیی اصیل و مستقل است، و چگونگیی ساخته شدنِ این "من" است که، او را، به جهتی میراند. و در این نقطه، نیازمندِ آن هستیم که، آن "عاملِ فردی"ی موثرِ در انحرافِ تک تکِ افرادِ جامعه را، مشخص کنیم.
در راستای تبیینِ این "عاملِ فردی"ی موثرِ در انحرافِ تک تکِ افرادِ جامعه، شریعتی، سهگانهی "جهل، نفع، ترس" را مطرح کرده است، و اگر دقت کرده باشید، این سه عاملِ "جهل" و "نفع" و "ترس"، یک تثلیثِ شومِ دیگری است که، دارای ارتباطِ روشنی با تثلیثِ شومِ "زر و زور و تزویر" است. چون، در بیشترِ شرایط، از نظرِ روانشناسیی انسانی، زور، عاملِ ایجادِ "ترس" (با تهدید)، زر، عاملِ ایجادِ "نفع" (با تطمیع)، و تزویر، عاملِ ایجادِ "جهل" (با تخدیر)، در افرادِ جامعه است. و حال من، به شرحِ این تثلیثِ شومِ "جهل، و نفع و ترسِ" شریعتی میپردازم.
منبع : کانال شریعتی به زبان ساده
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ویرایش : شروین یک بار