[shervin]

شعرهای خیام





بر اساس نسخه تصحیح شده‌ی شادروان صادق هدایت


ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[shervin]

می خوردن و شاد بودن، آيينِ من است
فارغ بُودنِ ز کفر و دين، دينِ من است
گفتم به عروسِ دهر : کابينِ تو چيست؟
گفتا : دلِ خرمِ تو، کابينِ من است!

[shervin]

امشب، میِ جامِ يک منی، خواهم کرد
خود را، به دو جامِ می، غنی خواهم کرد
اول، سه‌طلاق، عقل و دين، خواهم داد
پس، دخترِ رَز را، به زنی، خواهم کرد

[shervin]

چون مُرده شوم، خاکِ مرا، گُم سازيد
احوالِ مرا، عبرتِ مردم سازيد
خاکِ تنِ من، به باده آغشته کنيد
وز کالبدم، خشتِ سرِ خم سازيد

[shervin]

چون درگذرم، به باده شوييد مرا
تلقين، ز شرابِ ناب، گوييد مرا
خواهيد، به روزِ حشر، يابييد مرا؟
از خاکِ درِ ميکده، جوييد مرا

[shervin]

چندان بخورم شراب، کاين بوی شراب
آيد زِ تراب، چون روم زيرِ تراب
گر بر سرِ خاکِ من، رسد مخموری
از بوی شرابِ من، شود مست و خراب

[shervin]

در پای اجل، چو من سرافکنده شوم
وز بيخِ امیدِ عمر، برکنده شوم
زينهار، گِلم، به جز صُراحی نکنيد
باشد که، زِ بوی می، دمی، زنده شوم

[shervin]

ياران! به مرافقت چو ديدار کنيد
بايد که زِ دوست، ياد، بسيار کنيد
چون باده‌ی خوش‌گوار، نوشيد به هم
نوبت، چو به ما رسد، نگون‌سار کنيد!

[shervin]

ای صاحبِ فتوی! زِ تو پُرکارتريم
با اين همه مستی، زِ تو هشيارتريم
تو، خونِ کسان خوری و، ما، خونِ رَزان
انصاف بده! کدام، خونخوارتريم؟

[shervin]

شيخی به زنی فاحشه گفتا : مستی
هر لحظه، به دامِ دگری، پا بستی
گفتا : شيخا!، هر آنچه گويی، هستم
آيا تو، چنان که می‌نمايی، هستی؟

[shervin]

گويند: بهشت و، حورِ عين خواهد بود
و آنجا، میِ ناب و، انگبين خواهد بود
گر ما، می و معشوق گُزيديم، چه باک؟
آخر، نه به عاقبت، همين خواهد بود؟

[shervin]

گويند: بهشت و، حور و، کوثر باشد
جوی می و، شير و، شهد و، شکر باشد
پُر کن قدحِ باده و، بر دستم نِه
نقدی، زِ هزار نسيه، بهتر باشد

[shervin]

گويند، بهشتِ عَدنِ با حور خوش است
من می‌گويم، که آبِ انگور، خوش است
اين نقد بگير و، دست از آن نسيه بدار
کاوازِ دُهُل، برادر!، از دور خوش است

[shervin]

من هيچ ندانم، که مرا، آنکه سرشت
از اهلِ بهشت کرد، يا، دوزخِ زشت
جامی و بتی و بربطی بر لبِ کشت،
اين هر سه، مرا نقد و، ترا، نسيه بهشت

[shervin]

چون آمدنم، به من نَبُد، روزِ نخست
اين رفتنِ بی‌مراد، عزمی است درست؟
برخيز و ميان ببند، ای ساقی!، چُست
کاندوهِ جهان، به می، فرو خواهم شُست

[shervin]

چون عُمر به سر رسد، چه بغداد و چه بلخ
پيمانه که پُر شود، چه شيرين و چه تلخ
خوش باش! که بعد از من و تو، ماه، بسی
از سَلخ، به غَره آيد، از غَره، به سَلخ!

[shervin]

ساقی!، غمِ من، بلندآوازه شده است
سرمستیِ من، برون زِ اندازه شده است
با موی سپيد، سرخوشم، کز میِ تو
پيرانه سرم، بهارِ دل، تازه شده است

[shervin]

از من رمقی، به سعی ساقی، مانده است
وز صحبت خلق، بی‌وفايی مانده است
از باده‌ی نوشين، قدحی، بيش نماند
از عمر، ندانم که، چه باقی مانده است!

[shervin]

دنيا به مراد، رانده گير، آخر چه؟
وين نامه‌ی عمر، خوانده گير، آخر چه؟
گيرم که به کامِ دل، بماندی صد سال
صد سالِ دگر، بمانده گير، آخر چه؟

[shervin]

بنگر زِ جهان، چه طرف بربستم؟ هيچ
وز حاصلِ عمر، چيست در دستم؟ هيچ
شمعِ طرب‌ام، ولی، چو بنشستم،‌ هيچ
من جامِ جم‌ام، ولی، چو بشکستم، هيچ

[shervin]

از منزل کفر، تا به دين، يک نفس است
وز عالم شک، تا به يقين، يک نفس است
اين يک نفس عزيز را، خوش می‌دار
کز حاصل عمر ما، همين يک نفس است

[shervin]

تا زهره و مه، در آسمان گشته پديد
بهتر ز می ناب، کسی هيچ نديد
من در عجبم، ز می‌فروشان، کايشان
زين به که فروشند، چه خواهند خريد؟

[shervin]

اين قافله‌ی عمر، عجب می‌گذرد!
درياب دمی، که با طرب می‌گذرد
ساقی، غم فردای حريفان، چه خوری
پيش آر، پياله را، که شب می‌گذرد

[shervin]

هنگام سپيده‌دم، خروسِ سحری
دانی که چرا، همی‌کند، نوحه‌گری؟
يعنی که : نمودند، در آيينه‌ی صبح
کز عمر، شبی گذشت و، تو بی خبری!

[shervin]

صبح است، دمی، بر می گلرنگ زنيم
وين شيشه‌ی نام و ننگ، بر سنگ زنيم
دست از امل دراز خود، باز کشيم
در زلف دراز و، دامن چنگ زنيم

[shervin]

ساقی، گل و سبزه، بس طربناک شده ا‌ست
درياب، که هفته‌ی دگر، خاک شده ا‌ست
می نوش و گلی بچين، که تا درنگری
گُل، خاک شده ا‌ست و، سبزه، خاشاک شده ا‌ست

[shervin]

ای دوست، بيا، تا غم فردا نخوريم
وين يکدم عمر را، غنيمت شمريم
فردا، که ازين دير کهن، درگذريم
با هفت هزار سالگان، سر به سريم

[shervin]

می نوش، که عمر جاودانی اين است
خود، حاصلت از، دور جوانی، اين است
هنگام گل و مل است و، ياران، سرمست
خوش باش دمی، که زندگانی، اين است

[shervin]

تا کِی، غمِ آن خورم، که دارم يا نه
وين عمر، به خوشدلی گذارم يا نه
پُرکن، قدحِ باده، که معلومم نيست
کاين دم، که فرو برم، بَر آرم يا نه

[shervin]

عمرت، تا کی، به خودپرستی گذرد
يا در پی، نيستی و، هستی گذرد
می خور که چنين عمر، که غم، در پی اوست
آن به، که به خواب، يا به مستی گذرد

[shervin]

خيام! اگر ز باده مستی، خوش باش
با لاله‌رخی، اگر نشستی، خوش باش
چون، عاقبت کار جهان، نيستی است
انگار که نيستی، چو هستی، خوش باش